Achtergrond informatie door: Jelka Jungslager

Vermoordt angst de (thuis) bevalling ?

Als kraamverzorgster ben ik werkzaam in de regio Amsterdam, doe partusassistentie bij thuisbevallingen en verleen kraamzorg gedurende de eerste 8 dagen na de bevalling. Ik heb behoefte te reageren op alle negatieve aandacht waarmee de verloskundigen in ons land en in haar kielzog de thuisbevalling in de pers kwamen de afgelopen dagen. Dit allemaal n.a.v. de uitkomst van een onderzoek in de regio Utrecht, wat in de kranten koppen opleverde als :hoge babysterfte door verloskundige en don’t try this at home .

In het actualiteiten programma Nieuwsuur van 3 november j.l. werd een gesprek over het onderwerp afgesloten met een afspraak tussen de twee opponenten, mevrouw Kwee, de onderzoekster en mevrouw Smulders afgevaardigde van de verloskundigen, met : “laten we het samen oplossen”.

Wat is nu de aard van het probleem en wat is de aard van de oplossing?

Maar eerst twee kanttekeningen bij de actualiteit :

• Wat in de media beweerd wordt is niet de enige echte waarheid. De media zijn er om ons wakker te schudden, op gang te brengen. Ze zijn opinie vormend en stemming makend. Verslaggeving is altijd subjectief en dus wel juist, maar niet altijd waar.

      Het komt mij voor dat slecht nieuws beter verkoopt dan goed nieuws en door iets  sensationeel te koppen hogere kijkcijfers en hogere verkoopcijfers worden gehaald.

• Wetenschappelijk onderzoek, althans de uitslag daarvan kan juist zijn en toch niet waar. Omdat de waarheid het geheel omvat,  met alle aspecten van dien. Het is de wetenschap eigen iets uit te pluizen, iets in kleine stukken te hakken, te determineren om het te kunnen onderzoeken. En dat maakt de uitkomst van wetenschappelijk onderzoek dus juist, maar niet altijd waar.

De aanleiding van al deze commotie is de opzienbarende uitslag van een Europees onderzoek, vorig jaar, waarin naar voren kwam dat op Frankrijk na, ons land de hoogste perinatale sterfte heeft van Europa. Perinataal betekent sterfte van baby’s rondom de geboorte. Er ging een siddering door de gelederen. Want zou dat iets te maken kunnen hebben met het feit dat wij het enige land in Europa zijn waar nog vol overgave thuis gebaard wordt? De toch al onder druk staande thuisbevalling kreeg het zwaar.

Na eerst een aantal onderzoekingen, waarin het verband tussen de hoge perinatale sterfte en de thuisbevalling werd ontkent, nu dan deze uitkomst van een onderzoek in de regio Utrecht, waar dat verband wel wordt gelegd. En waarbij de oorzaak wordt gezocht in de overdracht van verloskundige naar gynaecoloog, wanneer de thuisbevalling niet vordert en er door de eerste lijn een barende wordt ingestuurd, die aan het begin van haar zwangerschap laag risicovol was.

Een dergelijke bevalling levert volgens het onderzoek 3.7 % meer kans op een dode baby op, dan een bevalling van iemand die vanaf het begin van de zwangerschap een hoog risico liep onder leiding van een gynaecoloog in het ziekenhuis.

Een bevalling in de eerste lijn levert sowieso een verhoogd risico op van 2.3 % op een slechte afloop, volgens dit onderzoek. Dit betekent de sterfte van 1 op de 1000 baby’s.

De oorzaak van deze uitslag, voor wat die waard is natuurlijk, kun je zoeken in het falend functioneren van mensen verloskundigen en gynaecologen, het falen van een systeem (eerstelijns en tweedelijns zorg en de overdracht daartussen), de personele onderbezetting van ziekenhuizen of het feit dat er überhaupt in Nederland thuis bevallen mag worden. Allemaal zaken waar ook weer terdege wetenschappelijk onderzoek naar gedaan moet worden, wordt nu overal geroepen.

Ik zie echter (en dit is louter gebaseerd op empirisch onderzoek) dat aan dit alles iets heel anders ten grondslag ligt. Ik zie dat jonge vrouwen in het algemeen steeds banger worden om te baren.

Angst is een slechte raadgever, zeker waar overgave de enige oplossing is…

Angst ontstaat in het hoofd door gedachten over eventuele problemen en het hoofd is  een plek waar je zeker niet moet zijn om te baren. Angst haalt je uit het hier en nu. En juist daar moet gebaard worden.

Terwijl ik als professional bij bevallingen assisteer, heb ik zelf ook vier keer gebaard tussen de 20 en 30 jaar geleden. En hoewel we toen veel minder theoretisch onderlegd waren, lijkt het alsof er minder angst was. Zonder zelf alle mogelijkheden te onderzoeken vertouwde ik mij toe aan de verloskundige en volgde haar professionele adviezen op. Ik beviel probleemloos thuis, ook van mijn eerste kind.

Hoe is het nou toch gekomen dat we, en ik heb het over een tendens die ik waarneem in mijn vak als kraamverzorgster, als vrouwen massaal ” in dat hoofd terecht gekomen zijn?”

Ik denk doordat we de afgelopen 30 jaar de man hebben geïdealiseerd en hebben geïmiteerd. En mannen kunnen in vrijwel alles een goed ideaal zijn, BEHALVE in het baren! Om te baren heb je niets aan mannelijke eigenschappen als controle en beheersing. Daarvoor moeten we bij onszelf blijven, bij onze vrouwelijkheid, dié is in deze situatie onze kracht.

Ik pleit voor een wetenschappelijk onderzoek naar bevallingen (thuis en in het ziekenhuis)  waarbij het goed gaat. Om ons daar een beeld van te vormen en daarmee een voorbeeld te stellen voor toekomstige moeders en vaders.

Hoe heeft de vrouw die zonder problemen bevalt zich voorbereid? Waar heeft zij zich op gefocussed tijdens de zwangerschap? Hoe zijn verloskundigen en gynaecologen met haar omgegaan tijdens de zwangerschap en de baring, wat hebben zij gestimuleerd, wat hebben zij afgeraden? Was er steeds iemand bij tijdens de bevalling en hoe is het de vrouwen gelukt om ondanks alle bedenksels en angsten in hun hoofd toch op hun lichaam te vertrouwen? Hoe is het ze gelukt om bij hun krachr te blijven tijdens het baren?

Iedere gezonde voldragen baby zou levend op aarde moeten kunnen komen.

Nog altijd lukt het een groot aantal vrouwen en vroedvrouwen om tegen de tijdsgeest in zonder angst te baren. In hun vrouwelijkheid te gaan staan en erin te geloven als kracht i.p.v. als zwakte. Zwakte waarvoor je pijnbestrijding moet eisen .

Ik pleit voor een onderzoek naar hoe alle betrokkenen (zwangeren, partners van zwangeren, verloskundigen, gynaecologen , kraamverzorgsters) zich zouden kunnen organiseren, zodat niet ons unieke vrouw en kindvriendelijke systeem, met de thuisbevalling als mogelijkheid op de schop gaat, maar juist tot voorbeeld voor de ons omringende landen kan gaan dienen. Een onderzoek naar hoe we met de angst om kunnen gaan en plaats kunnen maken voor trots en kracht.

De tijdsgeest kunnen we niet veranderen, die heeft zijn functie. Wat we wel kunnen veranderen is dat we ons bewust kunnen worden van de heersende en overheersende angst. Door bewustzijn kunnen we ons ontwikkelen en inzien dat op dit punt de vrouwenemancipatie te ver is doorgeslagen.

Gelukkig zie ik in mijn werk nog steeds prachtige probleemloze bevallingen, die eer bewijzen aan vrouwelijkheid en respect afdwingen bij iedereen die er bij aanwezig is.

Onmiddellijk na een bevalling, als bij toverslag, verandert de barende in een moeder.

De bevalling heeft zijn werk gedaan. Niemand is meer bang…..

Is de goed doorstane, natuurlijke bevalling zelf wellicht een kans om angst te lijf te gaan?

Ik denk het.

Jelka Jungslager, kraamverzorgster

Amsterdam